Tο 2021 συμπληρώνονται επτακόσια χρόνια από το θάνατο του Δάντη Αλιγκιέρι στην Ραβέννα, όπου ήταν εξόριστος, στις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Σεπτεμβρίου του 1321. Ο Δάντης θεωρείται ο πατέρας της Ιταλικής γλώσσας, και η φήμη του μες στους αιώνες είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Κωμωδία του, που έγινε διάσημη με τον τίτλο Θεία Κωμωδία, το αδιαμφισβήτητο αριστούργημα της Ιταλικής λογοτεχνίας και ένα από τα πιο σημαντικά έργα της παγκόσμιας γραμματείας. Πέρα από ποιητής, ο Δάντης υπήρξε μελετητής της γλώσσας, θεωρητικός της πολιτικής και φιλόσοφος, με δράση σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης γνώσης, και άφησε βαθύ αποτύπωμα στην Ιταλική λογοτεχνία των επόμενων αιώνων αλλά και στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Για όλους αυτούς τους λόγους ακόμα και σήμερα είναι γνωστός ως ο «Ύπατος των Ποιητών», ή, απλά, «ο Ποιητής».
Ενόψει της επετείου, ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα που θα λάβουν χώρα μέσα στο 2021 είναι το “Dantedì”, στις 25 Μαρτίου, ημερομηνία που, σύμφωνα με τους μελετητές του έργου του, ο Δάντης ξεκίνησε το ταξίδι τους στα τρία βασίλεια των νεκρών που περιγράφεται στη Θεία Κωμωδία. Το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών συμμετέχει στους γιορτασμούς με ένα webinar (“Ο Δάντης 700 μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας”) και με άλλες προτάσεις αφιερωμένες στον ποιητή: το ηχογραφημένο βιβλίο σε τριάντα τρεις γλώσσες “Από το σκοτεινό δάσος στον Παράδεισο” μας ξεναγεί στα τρία μέρη της Θείας Κωμωδίας, στην Κόλαση, στο Καθαρτήριο και στον Παράδεισο· “Ο Δάντης και το μεγάλο ταξίδι” είναι ο τίτλος μιας βιντεοτριλογίας που παρουσιάζει ολόκληρη τη Θεία Κωμωδία· τέλος η ταινία-ντοκιμαντέρ “Ο Δάντης μουσικός” είναι ένα ταξίδι σε τρεις σταθμούς, αφιερωμένο στη γόνιμη συνάντηση του Δάντη και του έργου του με τη μουσική τέχνη.
Νέα Ζωή στην Θεία Κωμωδία
Ιερές μουσικές, τροβαδούροι και Πιστοί στην Αγάπη: ταξίδι γνωριμίας με τη μουσική στο έργο του Δάντη
Το ντοκιμαντέρ είναι ένα ταξίδι σε τρεις σταθμούς που παρουσιάζει την γόνιμη συνάντηση του έργου του Δάντη με την μουσική τέχνη. Το συγκεκριμένο θέμα προσφέρεται πολύ περισσότερο απ’ όσο θα πίστευε κανείς για μελέτη, όχι μόνο δεδομένου του όγκου πληροφοριών που ο ίδιος ο Ποιητής παρέχει στα ποιήματά του σχετικά με τη μουσική και τους μουσικούς της εποχής του, αλλά κυρίως εξαιτίας της περιρρέουσας πολιτισμικής ατμόσφαιρας και του συστήματος σκέψης του Μεσαίωνα, όταν η μουσική εθεωρείτο η «μεγάλη αδελφή» των μαθημάτων που αποτελούσαν την παραδοσιακή Τετράδα «Μουσική-Αστρονομία-Αριθμητική-Γεωμετρία», τέχνη θεωρητική πρώτα και επιτελεστική αργότερα.
Οι τρεις σταθμοί ενώνονται στο κοινό μουσικό θέμα με επιμέλεια του συνόλου SimoneSorini SYRENARUM, και αποτελούνται από τις διάφορες πλευρές του βίου και του έργου του κατ’ έξοχήν Ποιητή της Ιταλικής λογοτεχνίας. Στον πρώτο σταθμό μελετάται η παρουσία της μουσικής στα έργα του. Στον δεύτερο η έρευνα επικεντρώνεται στην ιδιαίτερη εταιρεία των Πιστών στην Αγάπη. Στον τρίτο και τελευταίο περιγράφεται η παρουσία της μουσικής στην πιο δύσκολη και συνάμα γόνιμη περίοδο της ζωής του Δάντη, εκείνη της εξορίας.
Ο Δάντης και η μουσική | από 05.02 εώς 16.04
Ο Δάντης και οι Πιστοί στην Αγάπη | από 26.02 έως 16.04
Ο Δάντης και η εξορία | από 19.03 έως 16.04
από 08.03 έως 16.04
“Το μεγάλο ταξίδι του Δάντη” είναι ο τίτλος της βίντεο τριλογίας που αφηγείται την Θεία Κωμωδία. Η αφήγηση, με ταυτόχρονη απαγγελία επιλεγμένων αποσπασμάτων του έργου, παρακολουθεί την πορεία της ανήσυχης ψυχής του ποιητή, που συμβολίζει τον άνθρωπο διψασμένο για γνώση και πνευματική ολοκλήρωση, στα τρία βασίλεια του Καθολικού Επέκεινα. Η περίπλοκη αρχιτεκτονική των τριών ασμάτων που αποτελούν το ποίημα μας συνοδεύουν σε ένα ταξίδι τελειοποίησης μέχρι το Φως του Θεού που είναι ο προορισμός του. Σε αυτό το πνευματικό, συνάμα όμως και πολιτικό, θρησκευτικό και προσωπικό ταξίδι, ο ποιητής είναι αμείλικτος με ολόκληρη την Ευρώπη της εποχής και με τους πρωταγωνιστές της, που, ανάλογα με την επίγεια τάξη, τοποθετούνται είτε στην Κόλαση είτε στο Καθαρτήριο είτε κοντά στο φως του Θεού και στην αιώνια λύτρωση από την αμαρτία.
Γεράσιμος Ζώρας
Η ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΙΑΣ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗΣ
Το 1921, όταν συμπληρώνονταν 600 χρόνια από τον θάνατο του Δάντη, ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς σημείωνε σε άρθρο του: «Η Νέα Ελλάς […] εφάνη ανέκαθεν κατεχομένη ως υπό νευρικής τινος ανυπομονησίας να δείξη ότι δεν αγνοεί το έργον του Δάντου, ότι συγκινείται εξ αυτού, ότι το μελετά, ότι το θαυμάζει, ότι πορίζεται διδάγματα και μαθήματα εξ αυτού, ότι πρόθυμος είναι να το διερμηνεύση, να το μεταδώση, να το πολιτογραφήση εις το καθ’ ημάς». Παράλληλα, όπως εξομολογείτο σε επιστολή του εκείνης της εποχής, είχε την πρόθεση να συνθέσει ένα εκτενές ποίημα «έναν ύμνο με επιγραφή Dante, γραμμένο στο δυσκολώτατο μέτρο της τερτσαρίμας».
Ο Δάνης και το μεγάλο ταξίδι – Κόλαση
από 08.03 έως 16.04
Ο Δάνης και το μεγάλο ταξίδι – Καθαρτήριο
από 15.03 έως 16.04
Ο Δάνης και το μεγάλο ταξίδι – Παράδεισος
από 22.03 έως 16.04
ΑΠΟ ΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΑΣΟΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ
από 21.03 έως 16.04
Επτακόσια χρόνια από το θάνατο του Δάντη, το ηχογραφημένο βιβλίο με τίτλο Dalla selva oscura al Paradiso («Από το σκοτεινό δάσος στον Παράδεισο») μας ξεναγεί στα τρία μέρη που αποτελούν τη Θεία Κωμωδία, δηλαδή στην Κόλαση, στο Καθαρτήριο και στον Παράδεισο: μια μοναδική ευκαιρία για να γνωρίσουμε ή να ανακαλύψουμε ξανά το διαχρονικό αριστούργημα του Φλωρεντινού ποιητή που συνεχίζει να τραβάει το ενδιαφέρον του παγκόσμιου κοινού και να τρέφει την έμπνευση καλλιτεχνών, συγγραφέων, μουσικών, σκηνοθετών για το θέατρο και τον κινηματογράφο.
Το ηχογραφημένο βιβλίο σχεδιάστηκε από τη Γενική Διεύθυνση Προώθησης της Χώρας του Υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων και της Διεθνούς Συνεργασίας, και υλοποιήθηκε με τη συνεργασία τριανταδύο Ιταλικών Μορφωτικών Ινστιτούτων, το καθένα από τα οποία ζήτησε από τοπικούς ηθοποιούς να απαγγείλουν και να ηχογραφήσουν στη γλώσσα τους αποσπάσματα από τη Θεία Κωμωδία.
Το έργο τελεί υπό την αιγίδα της Εθνικής Επιτροπής για την επέτειο του Δάντη, της Εταιρείας Μελετών του Δάντη και της Ομάδας «Δάντης» της Εταιρείας Ιταλικών Σπουδών, και πραγματοποιήθηκε σε σύμπραξη με το Δήμο της Ραβένα και με την επιστημονική επιμέλεια των Αλμπέρτο Καζαντέι του Πανεπιστημίου της Πίζα και Σεμπαστιάνα Νόμπιλι του Πανεπιστημίου της Μπολόνια-Ραβένα, από τους πιο έγκριτους μελετητές του έργου του Δάντη.